بازی های آموزشی گوناگونی هر ساله در دنیا به منظور ارتقا و کشف استعدادهای نهفته کودکان در زمینه های مختلف ابداع و روانه بازار می شوند. اگر چه از بین بازی های ارایه شده انتخاب مناسب ترین آنها با توجه به استعدادهای فردی هر شخص از اهمیتی چشمگیر برخوردار است. برای آموزش و تشخیص حروف الفبا یک اسباب بازی موزیکال یقینأ گزینه مناسبی نخواهد بود. همچنان که بازی حروف نمی تواند ابزاری مناسب برای آموزش اعداد به یک کودک باشد. پر واضح است که انتخاب یک بازی مناسب می بایست بر اساس شناخت نقاط ضعف و قوت مهارت های کودک صورت گیرد.
![](/UploadFiles/ArticleImages/Display/1.jpg)
یکی از عوامل تاثیرگذار در در کسب موفقیت در یک سیستم آموزشی داشتن پایه ریاضی قوی از همان سال های آغازین تحصیل می باشد. بدین معنا که کودک می بایست در همان سال های اولیه قبل از دبستان با مفاهیم ریاضی آشنایی کامل داشته باشد. درچند سال گذشته بازی صفحه ای بلاک آس (Blokus ) توسط یک ریاضی دان فرانسوی طراحی وتولید شده است که توانسته در مدت زمان اندکی به شهرتی جهانی دست یابد.
Blokus نشأت گرفته از تخیلات ریاضیدانی فرانسوی به نام برنارد تاویتین (Bernard Tavitian ) است. او قوانین بازی Blokus را با تلفیق دو تئوری چهار رنگ (Four color theorem )(فرضیه ای که نقشه نگارها از قرن پانزدهم با آن آشنایی دارند) و تئوری استفاده شده در polyminos (قطعات مربعی بهم چسبیده) ابداع نمود.
![](/UploadFiles/ArticleImages/Display/11.jpg)
در بلاک آس هر حرکت محاسبه میشود، هر قطعه شکل متفاوتی دارد و در هر بازی، بازیکنان مربع به مربع از قلمرو خود دفاع کرده و مبارزه های بدیعی را خلق میکنند. قوانین ساده این بازی را می توان درمدت زمان کمتر از یک دقیقه آموخت، در حالیکه ماهیت بازی هم مبتدی ها و هم اهل فن را همزمان به مبارزه می طلبد. این بازی ردهای سنی مختلف اعم از پیرو جوان را در بر می گیرد و به دلیل ماهیت علمی، بسیاری از دانشمندان شیفته آن هستند. افراد زیادی، بازی Blokus را با بازی "GO " که یک بازی کلاسیک بسیار کهن با قدمتی 2000 ساله است، هم تراز می دانند.
![](/UploadFiles/ArticleImages/Display/2.png.png)
در این بازی از 4 ست 21 عددی قطعه با 21 شکل متفاوت استفاده می شود. در حالت چند نفره این بازی؛ هر بازیکن می بایست تعداد قطعات باقیمانده خود را با میزان فضاهای خالی موجود در صفحه دائماً مطابقت دهد و در عین حال مراقب تاکتیک های تهاجمی و تدافعی حریفان خود نیز باشد تا در پایان بازی کمترین تعداد قطعه (مربع) خارج از صفحه باقی بماند. از آنجا که قطعات هم رنگ نمی توانند از لبه یا کناره مماس یکدیگر قرار بگیرند (محدودیت جاگذاری قطعات) تلاش بازیکنان برای یافتن جای مناسب برای قطعاتشان هیجان بازی را به میزان چشمگیری افزایش می دهد.
در مقایسه با سایر بازی های فکری دو نفره، در این بازی نیز می توان در قالب دو تیم 2 نفره به رقابت پرداخت و لذت انجام یک بازی دسته جمعی را نیز همزمان تجربه کرد.
معماهای یک نفره بازی بلاک آس ابزاری بسیار موثر در تقویت خلاقیت، تجسم و هوش سه بعدی (special thinking ) کودکان و بزرگسالان است. نتایج تحقیقات علمی حاکی از آن است که وجود تصاویر پیچیده و سردرگم کننده مانند خطاهای دید نشان میدهد که تمامی آنچه که مشاهده میشود در تصویر عینی ارائه شده لحاظ نمیشود. به عبارت دیگر تصویر ذهنی علاوه بر ساختار سطحی، ساختاری عمقی نیز دارد. عمده تفکرات در سطوح بالای ریاضی ماهیت فضایی دارند. گاردنر (ص 8، 1983) معتقد است قابلیت فضایی یکی از تواناییهای ذهنی بشر است. تفکر فضایی لازمه اندیشه علمی است؛ این تفکر در ارائه و دستکاری اطلاعات حین یادگیری و حل مسائل به کار میرود. (بر طبق گفتههای هریس (1981)، سازمان استخدامی ایالات متحده تخمین میزند که مشاغل علمی مانند طراحی، معماری، مهندسی، شیمیدان و فیزیکدان و ریاضیدانها باید قابلیت درک فضایی بالای %90 داشته باشند)
در این بازی با توجه به ماهیت قرینه (mirror ) قطعات، برای جاگذاری هر قطعه ابتدا می بایست شکل سه بعدی آن را در ذهن تجسم کرده و سپس آنرا جاگذاری کردکه همین امر باعث تحریک و ارتقاء قدرت تجسم و تفکر خلاق در فرد می گردد.نمونه های فراوانی از معماهای یک نفره بازی بلاک آس در قالب های گوناگون روانه بازار شده که وسیله کمک آموزشی بسیار موثری در تقویت درس ریاضی به دانش آموزان دوران ابتدایی می باشد.
این بازی که موفقیت خود را با داشتن بازیکنان بیشماری از سراسر دنیا به اثبات رسانده است، اکنون تبدیل به یک بازی کلاسیک متنوع در اکثر کشورهای اروپا، ایالات متحده، کانادا، استرالیا، ژاپن وآفریقای جنوبی و.... گردیده است و هنوز هم در بسیاری کشورهای دیگر در حال گسترش است.بلاک آس از زمان شروع به کارش یعنی سال 2000 تا کنون همه جوائز را در این بخش به خود اختصاص داده است. جایزه "Grand prix du Jouet " در فرانسه، جایزه "Auswahliste au spiel des jahres " در آلمان، جایزه " "best Game award در ژاپن، جایزه "best Strategy Game " در ایالات متحده، جایزه " Vuodenpeli " در سوئد و ...
این بازی استثنایی با کسب 26 جایزه توانسته است رتبه بهترین بازی از نظر دریافت تعداد جوایز در بین بازی های دهه اخیر و طبیعتاً قرن 21 را به خود اختصاص دهد.